Anasayfa >> Anlatıyorlar >> Anlatıyoruz
Anlatıyoruz
Türkiye’yi oluşturan etnik çeşitliliğinin farkında mıyız? Türkiye’de konuşulan anadilleri konusunda neler biliyoruz? Türkçe’den başka bir anadili olanlar, anadillerinden kaynaklanan hangi ayrımcılık ve hak ihlallerinini yaşıyor?
Sergimizin bu bölümü bir davet! Bu sorular hakkında düşünmeye, Türkiye‘deki anadillerinin farkında olmaya ve bu zenginliği korumaya bir davet!
Anadillerini yaşatmanın, konuşmanın ve korumanın ne kadar önemli olduğunun farkındayız. Anadillerimizi unutmayalım ve Türkiye’nin çokdilli yapısını savunalım.
Bu amacımıza siz de katkıda bulunun. Kendi anadilinizi de ekleyin. Sizin dilinizle de sticker’ler yapalım. Kampanya zenginleşsin.
İletişim: info@istanbulgendermmuseum.org
Halide Berçem Özçelik & Ecenur Alan
1965 yılı Türkiye Nüfus Sayımı
1965 yılı nüfus sayımı, Türkiye’de konuşulan ana dilleri hakkında detaylı bilgi veren son nüfus sayımıdır. Bu sayımda, “Anadili” ve “Anadilinden başka en iyi konuştuğu dil” kaydedilmiştir.
Nüfus sayımı sonuçlarına göre, Türkiye’de o dönem şu diller konuşulmaktaydı:
1-) Türkçe
2-) Kürtçe
3-) Arapça
4-) Zazaca
5-) Lazca
6-) Çerkes dilleri (Adigece, Abazaca vb)
7-) Rumca
8-) Ermenice
9-) Yahudi dilleri (Ladino, İbranice)
10-) Gürcüce
11-) Arnavutça ve Boşnakça
1965 yılı Türkiye Nüfus Sayımında kullanılan “Hane halkının Anadili” ve “Anadilinden başka en iyi konuştuğu dil” soruları bulunan bu soru kağıdı görseli ile sadece reddit.com sitesinde karşılaştık. Her türlü bilgiye ulaşılabilen internette, bu soru kağıdının neden sadece tek bir kaynakta bulunabildiği, biz küratörleri düşündüren bir soru oldu.
Dil ve Ayrımcılık
Çok dillilik konusunda araştırmalar yapan Carol Benson, UNESCO için hazırladığı eğitimde eşitlik ve ana dili etkisini tartıştığı raporda, eşitsizliklerin sürekli olarak yeniden üretilmesinin ana nedenlerinden birisinin dil, özellikle de eğitimde kullanılan dil olduğunu belirtir. Carol Benson‘a göre, anadili, eğitim dilinden farklı olan küçük ve yetişkin öğrenciler daha fazla ayrımcılığa uğramaktadır.
Carol Benson
Daha geniş bilgi için bkz:
Benson, Carol (2005), Girls, Educational Equity and Mother Tongue-Based Teaching, UNESCO, Bangkok.
Anadili ve Sağlık
Hasta Türkçe bilmediğinden SRT değerleri ölçülemedi.
Hasta yakını, annesinin Türkçe bilmediğini, anadilinde sağlık hizmeti talebinde bulunduğu için tedavisinin yapılmadığını belirterek“Kent halkının büyük bir kısmı Kürt, hastaneye gelenlerin çoğu Türkçe bilmiyor. Bunun böyle olmaması gerekiyor. Anadilimizde sağlık hizmetinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük” dedi.
Kaynak:
Siirt’te hastane işitme sorunu olan hastayı geri çevirdi. Gerekçe: “Türkçe bilmiyor”, Bianet, 20 Eylül 2024.
Anadilini Korumak
Videoda Hatay Samandağı ilçesine bağlı Vakıflı köyünde hâlâ Ermenice konuşulması ve köy halkıyla yapılan röportajda “Ermeniceyi korumaya çalıştık” ifadesi, dilin yaşatılması için verilen çabanın bir göstergesi olarak vurgulanıyor.
Röportajin tamami için bkz:
Türkiye’nin son Ermeni köyünde nasıl bir hayat var?, DW Türkçe. (üst satırdaki alıntı için bkz: 1.30-2.05 arası)
#DeBêje Kampanyamız
Kadınlara, LGBTQI+’lara, farklı etnik kimliklerine sahip kişileri hedef alan ayrımcılık ve nefret söylemleri bizi derinden etkiliyor. Bu nedenle sergimizin bu bölümünde, Türkiye’de konuşulan anadiller üzerinden bu tür sorunları görünür yapmak amacıyla, yaşanmış deneyimleri duyabileceğimiz #DeBêje (#HaydiSöyle) hashtag’li sosyal medya kampanyası ile toplumsal cinsiyet eşitliği ve ayrımcılık gibi konularda hep birlikte düşünmek istiyoruz.
Kampanyamızda, şu anda alttaki diller var:
Türkçe: #HaydiSöyle – Kürtçe: #DeBêje – Arapça: ياللااحكي# – Ermenice: #Եկուր,պատմէ – Rumca: #ΆντεΠεςΤο – Gürcüce: #მოდიმითხარი – Arnavutça: Hajde më trego – Çerkesçe: #Иlэжыlэ – Romanesi: #VakerMange – Lazca: #HaydeTkvi – Boşnakça: #HajdeKažii
“Şu anda” bu kadar anadili var fakat siz sergi ziyaretçilerimizin de kampanyamızı genişleteceğine inanıyoruz. Farklı anadillerinde #HaydiSöyle sözcüklerini info@istanbulgendermuseum.org adresine gönderebilirsiniz.
Böylece hep birlikte çoğaltacağımız dillerin, sadece konuşma dili olarak değil, aynı zamanda yazılı bir kültürel iletişim aracı mirası olarak da korunması gerektiğini vurgulayabiliriz.
HİKAYELERİNİ PAYLAŞ
İnstagram uygulamanı aç ve hikayeler kısmına istediğin dilde indirdiğin çerçeveni yerleştirip üzerine anlatmak istediğin hikayeni yaz, kaydet ve paylaş!
Paylaşılan hikayeleri burada okuyabilirsin.
FOTOĞRAFLARINI PAYLAŞ
Gündemleştirmek istediğin dilde çerçeveni indir ve fotoğrafınla birlikte paylaş.
STİCKER PAYLAŞ
Sen de bir sticker paylaş ve kampanyamıza destek ol! Aşağıdaki dosyadan seçtiğin sticker’ları kullanabilirsin!
